Μετά το διαζύγιο, τι;

imagesΟ χωρισμός και εν συνεχεία το διαζύγιο είναι μια πολύ σύνθετη κατάσταση με επιπτώσεις και αλλαγές σε διάφορους τομείς – οικογενειακό, ψυχολογικό, κοινωνικό, νομικό, οικονομικό. Εξαιτίας δε των αρνητικών στάσεων και του στίγματος ως τώρα, ο χαρακτηρισμός των οικογενειών αυτών ήταν «διαλυμένες οικογένειες», «ελλιπείς οικογένειες», «αποδιοργανωμένες οικογένειες» (Burgess,1970). Η σταδιακή όμως αλλαγή των στερεότυπων αντιλήψεων και η κατανόηση μιας νέας διαμορφούμενης κατάστασης οδήγησε στον όρο «μονογονεϊκή οικογένεια», εννοώντας την οικογένεια που διαμορφώνεται από τον γονιό που έχει την επιμέλεια των παιδιών, χωρίς όμως να υποτιμάται και να παραγνωρίζεται και ο σημαντικός ρόλος του άλλου γονιού. Νεότερος όρος (Sager, 1983) που χρησιμοποιείται σήμερα είναι «δυαδική μονογονεϊκή οικογένεια».

Καλημέρα καινούργια ζωή

Η πλειονότητα των παιδιών ζει με τη μητέρα. Μετά τον χωρισμό οι γονείς βιώνουν μια έντονη συναισθηματική κατάσταση με κυρίαρχα συναισθήματα το αίσθημα αποτυχίας, το αίσθημα μοναξιάς, το αίσθημα παγίδευσης, θυμό, αγωνία και ανασφάλεια στα όρια του πανικού. Ξεκινώντας μια νέα φάση χρειάζεται να ξεκολλήσουν τα κομμάτια τους που είχαν προβάλει στον άλλο και να επανατοποθετηθούν απέναντι στη ζωή τους, πενθώντας κατ’ αρχάς τη σχέση που έληξε αλλά και όλα τα ιδανικά, ελπίδες, φαντασιώσεις και όνειρα που συνδέθηκαν μ’ αυτή. Η διαδικασία δεν είναι εύκολη όταν παράλληλα με τη δική τους αποσταθεροποίηση χρειάζεται να συνεχίσουν να παρέχουν ένα περιβάλλον ασφαλές και σταθερό για τα παιδιά τους, απορροφώντας και τα δικά τους άγχη. Η ύπαρξη δικτύου υποστήριξης από τους γονείς-παππούδες και από φίλους αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την προσαρμογή όλων των μελών της οικογένειας μετά το διαζύγιο. Η επικοινωνία με τις πατρικές οικογένειες παρέχει στους ίδιους τους γονείς ασφάλεια, συναισθηματική στήριξη, υλική και πρακτική βοήθεια καθώς και βοήθεια στη φροντίδα και φύλαξη των παιδιών με την προϋπόθεση βέβαια οι γονείς-παππούδες να ξέρουν τα όρια του ρόλου τους. Ο ρόλος των παππούδων-γιαγιάδων είναι χρήσιμος και βοηθητικός απέναντι στα παιδιά αλλά δεν πρέπει να υποκαθιστά τον ρόλο των γονιών ή να τους βάζει σε ανταγωνισμό στα πλαίσια τού ποιος είναι καλύτερος γονιός. Οι κοινωνικές σχέσεις και η κοινωνική ζωή των ατόμων μετά τον χωρισμό περιορίζεται αρκετά καθώς συχνά τα χωρισμένα άτομα θεωρούνται ακόμα και απειλή για τα παντρεμένα ζευγάρια (Goetting, 1981).

Ναι στις νέες σχέσεις

Παρ’ όλα αυτά η δομή του «δικτύου υποστήριξης» των χωρισμένων ατόμων – γονιών αλλάζει με τον καιρό καθώς και η ατομική τους εξέλιξη ακολουθεί διάφορα στάδια. Συχνά τίθεται το ερώτημα της άδειας για νέες ερωτικές σχέσεις ή και για γάμο. Πιστεύω πως είναι αναγκαίο οι χωρισμένοι γονείς να έχουν προσωπικές συντροφικές και ερωτικές σχέσεις, οι οποίες είναι αυτονόητο ότι θα έχουν αρχικά τον χαρακτήρα του περιστασιακού και αργότερα, όταν πλέον το άτομο ολοκληρώσει τη διαδικασία του πένθους, θα δώσουν τη θέση τους σε σχέσεις με συναισθηματική δέσμευση και βαθύτερη επικοινωνία. Γονείς που διστάζουν να ξεκινήσουν παραμένουν δέσμιοι στο παρελθόν κρατώντας όμως ασυνείδητα ομήρους και τα παιδιά τους σ’ αυτή την ιστορία, καθώς τα υπερτιμούν και τα τοποθετούν σε θέση τέτοια που τους εμποδίζουν τη διαδικασία ανεξαρτητοποίησης-αυτονόμησης, αναγκαία για την ολοκλήρωση της ταυτότητάς τους. Επομένως, οι αρνητικές επιπτώσεις του διαζυγίου οφείλονται περισσότερο στην ελλιπή κοινωνικοποίηση κυρίως των γονιών, στην παγίδευση που το παιδί βιώνει προστατεύοντας τον έναν ή τον άλλον γονιό και στις ελλιπείς διαδικασίες ταύτισης με τον γονιό που απέχει από τις συμφωνίες. Τα παιδιά επιβαρύνονται επίσης από τη διαδικασία του διαζυγίου όταν οι γονείς διακατέχονται από αισθήματα ενοχής και αμφιβολίας σε ό,τι αφορά την προσπάθειά τους για ικανοποίηση των προσωπικών αναγκών τους. Αυτό επιβαρύνεται όταν κυρίως συγγενείς επικρίνουν τη στάση τους και καταδικάζουν τις αποφάσεις τους.

Όχι στην παγίδευση του παιδιού

Τι σημαίνει παγίδευση του παιδιού;

1) Το παιδί καλείται σε πολλές περιπτώσεις να γίνει άλλοτε το μέσον για να επικοινωνηθεί ο θυμός των δύο τέως συντρόφων και άλλοτε το μέσον για να τους κρατάει ενωμένους και κατά τη διάρκεια του χωρισμού, εφόσον μέσα τους δεν έχει ολοκληρωθεί το λεγόμενο «συναισθηματικό διαζύγιο».

2) Σε άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιείται ασυνείδητα σαν όπλο του γονιού που έχει την επιμέλεια και αισθάνεται ως εκ τούτου πιο δυνατός να θέτει τους κανόνες και να απειλεί τον άλλον με απαγόρευση επικοινωνίας.

3) Άλλοτε πάλι το ίδιο το παιδί οικειοποιείται τη θέση του γονέα για τον γονιό του, του φίλου ή του θεραπευτή προ κειμένου να τον στηρίξει και να τον κρατήσει στο γονεϊκό του ρόλο. Στην περίπτωση αυτή το παιδί παραγνωρίζει τις δικές του ανάγκες μπροστά στις ανάγκες του γονιού του, οργανώνοντας μια δομή «ψευδούς εαυτού» (Winnicott) που χαρακτηρίζεται από μια εξωτερική στάση παντοδυναμίας και έναν εσωτερικό πυρήνα όμως πολύ ευάλωτο.

 

Θα χρειαστεί ν’ αποφασίσουμε ότι:

1) Μετά το διαζύγιο είναι απαραίτητος ο διαχωρισμός των γονεϊκών ρόλων.

2) Η σχέση των γονιών πρέπει να στηρίζεται στην επικοινωνία και την αλληλοϋποστήριξη.

3) Οι γονείς θα πρέπει να ακολουθούν κοινή πορεία στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους.

4) Ο γονιός που δεν έχει την επιμέλεια χρειάζεται να είναι συνεπής στις οικονομικές του υποχρεώσεις, σταθερός στα προγράμματά του με το παιδί, να διατηρεί στο σπίτι του τον χώρο του παιδιού του, να μην εξαντλεί τη σχέση στην ικανοποίηση των επιθυμιών του παιδιού για δώρα κ.ά.

5) Ο γονιός του παιδιού που δεν έχει την επιμέλεια θα πρέπει να ενημερώνεται ανελλιπώς και να παρευρίσκεται σε ό,τι σχετίζεται με το παιδί του, π.χ. αρρώστια, σχολική γιορτή, γενέθλια κ.ά.

Τα παιδιά έχουν ανάγκη και τους δυο γονείς και το πιο σημαντικό, από μια προσωπική επαφή και επικοινωνία. Οι γονείς χρειάζεται παράλληλα με τις υποχρεώσεις τους να προσπαθούν να κάνουν πράγματα και για την προσωπική τους ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Μην ξεχνάμε πόσο δύσκολο είναι και για τους ίδιους να επανατοποθετηθούν ξανασχεδιάζοντας το πλάνο της ζωής τους.

Της Ευγενίας Σουμάκη

Πηγή: Family Life

Κατηγορίες : Γονείς, Διαζύγιο, Ισότητα, Παιδιά, Ψυχολογία
Ετικέτες : , , , ,

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.